V’r spreke vaan assimilatie es de oetspraok vaan ’ne spraokklaank weurt beïnvlood door ’ne klaank dee drop volg (dat is ‘regressief assimilatie’) of door ’ne klaank dee draon veuraofgeit (dat is ‘progressief assimilatie’). Veurbeelde:
Spelling Oetspraok
s > z reisbureau reizbureau
f > v leefde leevde
p > b d'n trapop d'n trab op
t > d wie laat is 't? Wie laad is 't?
n > m tien pekskeks tiem pekskes
De veurbeelde illustrere tot de medeklinkers s, f, p, t en n verandere oonder invlood vaan de volgende klinker of medeklinker. Zoe weurt de s vaan reisbureau, oonder invlood vaan de volgende b, oetgesproke es z. De spelling hèlt dao gein rekening mèt. In reisbureau spelle v’r ’n s, meh v’r spreke ’n z oet.
In de volgende veurbeelde weurt ’ne stumhöbbende medeklinker stumloes oonder invlood vaan de stumloeze medeklinker dee veuraofgeit. Zoe weurt de v in hoesvrouw, oonder invlood vaan de s, oetgesproke es f. Ouch hei kinne v’r de oetspraok neet aofleie oet de spelling. In hoesvrouw spelle v’r ’n v, meh v’r spreke ’n f oet.
Spelling Oetspraok
d > t 't ligk dao 't ligk dao
v > f hoesvrouw hoesfrouw
z > s good zoe goot soe
’n Intressant veurbeeld vaan progressief assimilatie in ’t Mestreechs verdeent hei apaart besproke te weure. ’t Betröf ’t persoenlek veurnaomwoord diech, wat, oonder invlood vaan ’ne veuraofgaonde stumloeze medeklinker, weurt oetgesproke es tiech (’ne vörm dee, op zien beurt, dèks weurt gereduceerd tot -te).
Veurbeelde:
Höbs diech / höbste tied? - Heb je tijd?
Löps diech / löpste mèt aof? - Loop je een eindje mee?
Lierdes diech / lierdeste dao get? - Leerde je daar wat?
In dees veurbeelde is de s (die verantwoordelek is veur de assimilatie) de s vaan d’n twiede persoen inkelvoud vaan ’t werkwoord. V’r vinde evels ouch ’n s in aander gevalle, naomelek nao voogwäörd (beveurbeeld tot) en nao betrèkkeleke veurnaomwäörd (beveurbeeld wat):
Iech wach tots diech / totste veerdeg bis - Ik wacht totdat je klaar bent
Heer vroog ofs diech / ofste ouch kaoms - Hij vroeg of je ook kwam
’t Book wats diech / watste bestèld höbs - Het boek dat je hebt is oetverkoch besteld is uitverkocht
Assimilatie vinde v’r zoewel in ’t Standaardnederlands es in ’t Mestreechs. Toch heet ’t Mestreechs (mèt aander zuieleke dialekte) mie gevalle vaan assimilatie es ’t Standaardnederlands. Zoe weure de medeklinkers p, s en t in ’t Mestreechs bekans altied stumhöbbend oetgesproke es ze tösse klinkers stoon:
Spelling Oetspraok
p > b Ze veel de stóp aof Ze veel de stób aof
s > z Heer is oet Heer iz oet
t > d Zie veel neet op Zie veel need op
Es Mestreechtenere Standaardnederlands spreke, zien ze geneig um dit soort assimilatie ouch daan touw te passe. Dat identificeert hun direk es dialek- sprekers. Veurbeelde vinde v’r in zinne wie de volgende:
Wiz U dat niet? - Wist U dat niet?
Op de hoek ga je rechzaf - Op de hoek ga je rechtsaf
|
Trefwäörd 24025 |
Rijmwäörd 67306 |
Spreekwäörd 1620 |